Endometrioza

Endometrioza jest powszechnie występującą, przewlekłą chorobą dotykającą (wg różnych danych) 6-15% kobiet w okresie prokreacyjnym. Kobiety w okresie pokwitania, czy po menopauzie (ok. 3%).

Istotą schorzenia, którego etiologia nadal pozostaje nie do końca poznana, jest występowanie poza jamą macicy komórek przypominających budową błonę śluzową macicy i podlegających przemianom hormonalnym w cyklu miesiączkowym.

Cykliczny wzrost, złuszczanie się komórek i krwawienie pojawiające się w czasie menstruacji poza macicą (w otrzewnej, jajnikach, czy innych narządach) powoduje powstawanie ognisk endometriozy o charakterze pęcherzyków, guzków czy nacieków, a także ubytków i zbliznowaceń otrzewnej, zrostów czy torbieli endometrialnych jajników.

Klinicznie najczęstszym wyrazem choroby są okresowe, później przewlekłe dolegliwości bólowe, bolesne miesiączkowanie, bolesne współżycie, czasem bolesne mikcje czy oddawanie stolca.

Endometrialne guzy jajników, niedrożność jajowodów, zrosty i zmiany anatomiczne narządów miednicy mniejszej są powodem zaburzeń rozrodu, dlatego u kobiet diagnozowanych z powodu niepłodności nawet 35-50% cierpi na endometriozę.

Inną postacią choroby jest endometrioza głęboko naciekająca. Zmiany o charakterze różnej wielkości bolesnych guzków, czy nacieków stwierdzane są najczęściej w obrębie przegrody odbytniczo-pochwowej, tylnego sklepienia pochwy, zachyłka pęcherzowo-macicznego, więzadeł krzyżowo-macicznych czy ścianie odbytnicy, pęcherza moczowego i innych narządów.

Nie można zapominać o grupie pacjentek bezobjawowych klinicznie lub tych, u których objawy schorzenia są bardzo dyskretne, niespecyficzne, a jedyną konsekwencją choroby będą np. zaburzenia rozrodu.

Niezależnie od tego, że rozpoznanie endometriozy możliwe jest na podstawie rzetelnie zebranego wywiadu lekarskiego, badania ginekologicznego oraz badań nieinwazyjnych (ultrasonografii przezpochwowej, ultrasonografii transrektalnej czy rezonansu magnetycznego) „złotym standardem” w diagnostyce oraz rekomendowanym sposobem leczenia chirurgicznego w razie istnienia wskazań jest na świecie laparoskopia.

Wskazaniem do wykonania laparoskopii, zgodnie z aktualnymi rekomendacjami towarzystw naukowych, są:

• dolegliwości bólowe o charakterze ostrym lub przewlekłym, których obecność ma związek z podejrzewaną chorobą, zwłaszcza w przypadku braku zgody czy przeciwskazań do leczenia farmakologicznego
• stwierdzenie w czasie badania ginekologicznego bolesnych guzków w obrębie miednicy mniejszej
• zmiany guzowate przydatków (jajników i jajowodów)
• niepłodność u pacjentek, u których nie stwierdzono istotnych przyczyn w wykonanych badaniach

Zakres i radykalność leczenia chirurgicznego zależna jest od postaci endometriozy, zaawansowania stwierdzanych nieprawidłowości, stawianych celów oraz wieku i planów macierzyńskich.

Dlatego zabiegi laparoskopowe wykonywane z powodu endometriozy różnią się diametralnie rozległością, stopniem trudności czy zaawansowaniem stosowanych procedur.

Postępowanie oszczędzające ma na celu zidentyfikowanie oraz pobranie materiału do badania mikroskopowego, usunięcie zrostów i korektę nieprawidłowości anatomicznych spowodowanych chorobą, zniszczenie ognisk endometriozy oraz usunięcie endometrialnych torbieli jajnika i resekcję ognisk/ nacieków choroby z zajętych narządów.

Leczenie radykalne stosowane jest u osób, które zakończyły rozród, w przypadku nasilonych dolegliwości utrzymujących się po próbach leczenia zachowawczego farmakologicznego i operacyjnego, polegać może na wywołaniu menopauzy przez obustronne usunięciu przydatków oraz - w pewnych sytuacjach - macicy.

Pacjentki leczone z powodu zaburzeń rozrodu są szczególną grupą chorych.Odpowiednia kwalifikacja przedoperacyjna oraz doświadczenie i umiejętności zespołu operującego, odgrywają tu kluczową rolę.

W czasie zabiegu (również u kobiet kwalifikowanych do procedury zapłodnienia pozaustrojowego) szczególnie istotne jest uwolnienie zrostów i przywrócenie prawidłowych relacji anatomicznych w miednicy mniejszej.

Usunięcie torbieli endometrialnych (z reguły kwalifikujemy do usunięcia zmiany większe od 3 cm) wykonywane jest ze szczególną ostrożnością, aby ingerencja w prawidłową strukturę jajników była możliwie najmniejsza, a reprodukcyjny potencjał narządu zachowany. Postępowanie to gwarantuje lepszą odpowiedź na stymulację hormonalną, poprawia warunki do punkcji pęcherzyków jajnikowych i zmniejsza ryzyko infekcji.

W przypadku obecności wodniaków jajowodów zalecane jest ich usunięcie.

W każdym przypadku rekomendujemy zastosowanie barierowych środków przeciwzrostowych.

Postępowanie około i pooperacyjne w przypadku laparoskopii wykonywanej w związku z leczeniem endometriozy, nie różni się istotnie od innych wykonywanych w klinice zabiegów z zakresu laparoskopii ginekologicznej.

Rany po nacięciach skóry (z reguły 3-4) zaopatrzone zostają niewielkimi, pojedynczymi szwami, które zalecamy usunąć po 7-8 dniach od zabiegu i w tym czasie konsultacja pooperacyjna pozwala na kontrolę prawidłowości gojenia ran. Możliwe jest również zastosowanie szwów samorozpuszczalnych nie wymagających usunięcia.

W przypadku tego typu operacji najczęściej tego samego dnia pacjentki otrzymują posiłek i mogą samodzielnie wrócić do domu w przypadku mniej złożonych zabiegów.

Panie, które bezpieczniej będą się czuły pod opieką fachowego personelu w dobie zabiegu oraz te, u których wykonane operacje miały rozległy charakter, mogą wrócić do domu następnego dnia. Wypis poprzedzony jest zawsze oceną prawidłowości przebiegu pooperacyjnego.

Okres rekonwalescencji po zabiegu dzięki minimalnej ingerencji w ciało pacjentek jest imponująco krótki. Powrót do aktywności fizycznej, zawodowej czy seksualnej (w zależności od typu i zakresu operacji) nie przekracza 14 dni.

Każdą z pacjentek konsultowanych przed zabiegiem traktujemy indywidualnie oraz wspólnie ustalamy optymalne postępowanie.

Tylko rzetelne, niejednokrotnie interdyscyplinarne podejście do niezwykle złożonych i trudnych zagadnień, zbyt często bagatelizowanych czy upraszczanych, pozwala na zaproponowanie leczenia, które daje realną szansę na poprawę stanu klinicznego oraz komfortu życia naszych pacjentek.

Check prices list << back